Australia » Wyspa Bożego Narodzenia
Wyspa Bożego Narodzenia
Wyspa Bożego Narodzenia (Terytorium Wyspy Bożego Narodzenia; ang.: Christmas Island, Territory of Christmas Island; malajski Pulau Krismes, Wilayah Pulau Krismas; chiń. 圣诞岛 – Shèngdàn Dǎo, 圣诞岛领地 – Shèngdàn Dǎo Lǐngdì) - australijskie terytorium zależne składające się z wyspy o tej samej nazwie. Położone jest na Oceanie Indyjskim, 380 km na południe od indonezyjskiej wyspy Jawa. Ze względów na przynależność polityczną, terytorium to przeważnie jest zaliczane do Oceanii, choć niektórzy geografowie zaliczają je do Azji.Wyspa Bożego Narodzenia położona jest na Oceanie Indyjskim, 380 km na południe od Jawy i 2650 km na północny zachód od Perth. Od najbliższego wybrzeża Australii oddalona jest o 1565 km. Stolicą terytorium jest Flying Fish Cove, zwane czasami również The Settlement, czyli po prostu osiedle. Stolica wraz z przyległymi osiedlami: Drumsite, Poon Saan, Silver City, Settlement położona jest w północno-wschodniej części wyspy i stanowi główne skupisko ludności terytorium. Na wschód od lotniska znajduje sie niewielkie osiedle Waterfall, a na południu wyspy osiedle obsługujące kopalnię - South Point. Wyspa stanowi wierzchołek, wysokiej na około 5000 m, podmorskiej góry, która osiąga kulminacje w postaci płaskowyżu zajmującego całe wnętrze wyspy. Najwyższym wzniesieniem jest Murray Hill mające 361 m n.p.m. Większość skał, z których zbudowany jest płaskowyż, stanowią wapienie powstałe w wyniku osadzania się przez miliony lat koralowców. Widoczne są również skały wulkaniczne, z których zbudowany jest trzon wyspy. Wyspa zajmuje 135 km², a jej linia brzegowa, wynosząca 139 km, urozmaicona jest trzema dużymi, nienazwanymi półwyspami. 80 km wybrzeża stanowią klify, przeważnie osiągające 20 m wysokości, na wyspie jest również 13 plaż. Wyspę otacza wąski pas rafy koralowej. Klimat wyspy jest tropikalny z temperaturami w granicach 21 °C - 32 °C. Wilgotność powietrza wynosi 80-90%, jednak południowo-wschodnie wiatry wiejące przez cały rok powodują, że klimat jest przyjemny. W wilgotnej porze roku, trwającej od listopada do kwietnia, zdarzają się sztormy. Roczna suma opadów wynosi 2000 mm. Większość wyspy pokrywa wilgotny las równikowy, a 63% jej powierzchni zostało objęte ochroną jako Christmas Island National Park. Ze względu na późne zaludnienie wyspa ma bogatą florę i faunę. Występuje tu około 200 gatunków roślin kwitnących, w tym 25 gatunków drzew. Najbardziej znanym przedstawicielem lokalnej fauny jest czerwony krab. Co roku w listopadzie odbywa się migracja krabów czerwonych, w której uczestniczy około 100 milionów osobników. Poza krabem czerwonym występuje tu jeszcze 19 innych gatunków krabów, w tym krab kokosowy. Wyspa jest również domem kilkudziesięciu gatunków ptaków, w tym kilku endemicznych oraz kilku gatunków gadów. Na wyspie brak jest dziko żyjących ssaków.
Przed odkryciem przez Europejczyków wyspa była niezamieszkana. Odkrył ją w roku 1615 brytyjski kapitan John Milward z Kompanii Wschodnioindyjskiej, lecz odkrycie to pozostało zapomniane. Ponownego odkrycia dokonał inny kapitan tej Kompanii - William Mynos, który dopłynął do wyspy 25 grudnia 1643 i nadał jej obecną nazwę. W 1688 do wyspy dopłynął William Dampier na statku Cygnet, a jego załoga była pierwszą, która dokonała zejścia na wyspę. W drugiej połowie XIX w. wyspę zaczęto odwiedzać częściej, dokonując jej eksploracji. W wyniku tego zainteresowania 6 czerwca 1888 Wielka Brytania anektowała wyspę. W roku następnym wyspa została wydzierżawiona na 10 lat rodzinie Clunies-Ross, która od 1886 była posiadaczem Wysp Kokosowych. Zbudowano wtedy pierwsze osiedle w zatoce Flying Fish (dzisiejsze Flying Fish Cove) oraz rozpoczęto wydobywanie fosfatów, do czego wykorzystano robotników sprowadzonych z Singapuru, Chin i Malezji - ich potomkowie stanowią obecnie większą część mieszkańców terytorium. W 1899 wyspa została wydzierżawiona British Phosphate Company, a od 1900 weszła formalnie w skład brytyjskiej kolonii Straits Settlements (dzisiejszy Singapur i część Malezji). 31 marca 1942 wyspa została zajęta przez wojska japońskie. Przed inwazją na wyspie znajdował się zaledwie 30-osobowy garnizon brytyjski, składający się w większości z indyjskich żołnierzy i kilku oficerów angielskich. Indyjscy żołnierze, wierząc w propagandę japońską twierdzącą, że Japonia walczy z Wielką Brytanią aby uwolnić m.in. Indie z brytyjskiego kolonializmu, wymordowali swoich oficerów i poddali wyspę Japonii. Wyspa stała się bazą dla japońskich lotów zwiadowczych nad Australią, miała być też ważnym elementem w planowanej inwazji Australii. Wyspa została wyzwolona w sierpniu 1945. Po wojnie, przez rok, wyspa pozostała pod administracją wojskową, a następnie powróciła pod administrację kolonii Singapur (powstałej w wyniku zlikwidowania w 1946 kolonii Straits Settlements). W roku 1958 Wielka Brytania przekazała wyspę Australii i od tej pory stanowi ona terytorium zależne tego kraju. W 1994 zostało przeprowadzone referendum niepodległościowe, w którym jednak większość głosujących opowiedziała się za pozostaniem pod władzą Australii.